Kediler, ağrılarını ve rahatsızlıklarını gizleme konusunda ustadırlar; bu, hayatta kalma içgüdülerinin bir parçasıdır. Bu nedenle, bir kedi sahibinin en önemli görevi, kedisinin davranışlarında ve fiziksel durumunda meydana gelen en ufak değişiklikleri bile fark edebilecek kadar dikkatli olmaktır. Erken teşhis, özellikle yaşlı kedilerde kronikleşen durumlarda tedavi başarısının anahtarıdır. Bu kapsamlı rehber, dikkat etmeniz gereken başlıca kedilerde yaygın hastalıklar ve bu hastalıkların belirtileri üzerine odaklanmaktadır.
Feline Lower Urinary Tract Disease (FLUTD), kedilerde en sık görülen ve acil müdahale gerektiren sağlık sorunlarından biridir. Bu terim, idrar kesesi ve idrar yollarını etkileyen bir dizi durumu kapsar. Bu durumların en tehlikelisi, özellikle erkek kedilerde görülen idrar yolu tıkanıklığıdır (üretral obstrüksiyon).
Belirtileri:
Sık sık kum kabına girip çıkma (poliüri veya sıkışma hissi).
Kum kabı dışında idrar yapma (uygunsuz eliminasyon).
Ağrılı idrar yapma (miyavlama veya gerginlik).
İdrarda kan görülmesi (hematüri).
Karın bölgesinde belirgin hassasiyet veya şişlik (tıkanıklık durumunda).
FLUTD, diyet, stres ve yetersiz su tüketimi gibi faktörlerle ilişkilidir. Bu durum, ele almamız gereken en kritik kedilerde yaygın hastalıklar gruplarından biridir ve idrar tıkanıklığı 24-48 saat içinde tedavi edilmezse ölümcül olabilir.
Kronik Böbrek Hastalığı (KBY), genellikle orta yaşın üzerindeki kedilerde görülen, böbrek fonksiyonlarının zamanla yavaş ve geri dönülmez bir şekilde bozulmasıdır. Kedilerde en sık rastlanan ikinci kronik sağlık sorunudur ve maalesef, KBY belirtileri genellikle böbreklerin %60-70’i fonksiyonunu yitirene kadar fark edilmez. Bu da KBY’yi önemli kedilerde yaygın hastalıklar listesinin başına taşır.
Belirtileri:
Artan su tüketimi (Polidipsi) ve sık idrara çıkma.
Kilo kaybı ve iştahsızlık.
Tüylerde matlaşma ve kötüleşen görünüm.
Ağız kokusu (Amonyak kokusu).
Kusma ve mide bulantısı.
Erken teşhis için düzenli kan ve idrar testleri hayati öneme sahiptir. KBY’nin tedavisi yönetime dayalıdır; özel böbrek diyeti, sıvı takviyesi ve kan basıncını düzenleyici ilaçlar kullanılır.
Hipertiroidizm, kedilerde yaygın olarak görülen bir endokrin bozukluğudur. Genellikle yaşlı kedileri etkiler ve boyunda bulunan tiroid bezinin aşırı miktarda tiroid hormonu üretmesiyle karakterizedir. Bu aşırı hormon üretimi, kedinin metabolizmasını hızlandırır.
Belirtileri:
İştah artışına rağmen hızlı kilo kaybı.
Aşırı hiperaktivite, huzursuzluk ve sinirlilik.
Hızlı kalp atışı (taşikardi).
Sık kusma ve ishal.
Bol ve yağlı görünümlü dışkı.
Tedavi edilmediği takdirde kalp ve böbrek yetmezliğine yol açabilir. Bu nedenle, hipertiroidizm belirtileri gösteren her kedi için acil veteriner konsültasyonu gereklidir. Hipertiroidizm, yaşlı kedilerde yaygın hastalıklar arasında tedavisi mümkün olan hastalıklardan biridir (ilaç, cerrahi veya radyoaktif iyot tedavisi).
Diyabet, vücudun insülin üretme yeteneği veya insüline doğru tepki verme yeteneği azaldığında ortaya çıkan bir metabolik bozukluktur. Bu, kan şekeri (glikoz) seviyelerinin yükselmesine neden olur. Obezite, diyabet riskini önemli ölçüde artırır.
Belirtileri:
Aşırı susama ve idrara çıkma (Polidipsi ve poliüri).
İştah artışına rağmen kilo kaybı (Vücut, enerjiyi yağ ve kaslardan çekmeye başlar).
Arka bacaklarda güçsüzlük veya yürüme zorluğu (nöropati).
Diyabet yönetimi, genellikle günde iki kez insülin enjeksiyonları ve sıkı bir diyet kontrolü gerektirir. Diyabet, fark edilmesi gereken bir diğer önemli kedilerde yaygın hastalıklar grubunu temsil eder.
FIV (Feline Immunodeficiency Virus) ve FeLV (Feline Leukemia Virus), kedilerin bağışıklık sistemini ciddi şekilde baskılayan ve onları diğer enfeksiyonlara karşı savunmasız bırakan bulaşıcı viral hastalıklardır. FIV genellikle kavgalar sırasında ısırık yaralarıyla, FeLV ise uzun süreli yakın temas (ortak kap kullanma, tımar) yoluyla yayılır. Bu iki virüs, mücadele etmemiz gereken en zorlu kedilerde yaygın hastalıklar arasındadır.
Belirtileri (Genellikle non-spesifiktir ve bağışıklık sisteminin çöküşünü gösterir):
Tekrarlayan enfeksiyonlar (diş eti iltihabı, cilt enfeksiyonları).
Kronik ishal ve kilo kaybı.
Ateş ve halsizlik.
Bu virüslere karşı koruma sağlamak için aşılar mevcuttur (özellikle FeLV). Yeni sahiplenilen tüm kedilere FIV/FeLV testi yapılması şarttır.
Kedinizin yaşam kalitesini korumak ve olası kedilerde yaygın hastalıklar durumlarına karşı tetikte olmak için günlük gözlem rutini oluşturmalısınız. Unutmayın, kedilerde erken belirtiler şunlardır:
İştah Değişiklikleri: İştahın tamamen kesilmesi veya aşırı artması.
Davranış Değişiklikleri: Normalde sosyal bir kedinin saklanmaya başlaması veya saldırganlaşması.
Haraketlilik Düzeyi: Oyun oynamayı reddetme, sürekli uyuma veya topallama.
Tımar Alışkanlıkları: Kendini aşırı derecede yalama (stres veya ağrı belirtisi) veya yalamayı tamamen bırakma.
Sürekli veteriner hekim ziyareti, kedinizin sağlıklı kalmasının temelidir. Yılda bir (yaşlı kedilerde altı ayda bir) yapılan genel sağlık kontrolleri, yukarıda bahsettiğimiz tüm bu kedilerde yaygın hastalıklar belirtileri ve diğer kronik sağlık sorunları için erken uyarı sistemi görevi görür. Örneğin, FIV/FeLV testleri, dışkı analizleri ve rutin kan tahlilleri, sorunlar klinik belirti vermeden önce tespit edilebilir.
Kedilerde yaygın hastalıklar listesini bilmek, size endişe vermek yerine, proaktif bir hayvan sahibi olmanız için güç vermelidir. Kedinizin sağlıklı bir yaşam sürmesi için gereken özeni göstermek, her şeyden önce sabır ve dikkat gerektirir. Özellikle yaşam tarzına bağlı ortaya çıkan obezite ve beslenme sorunları da günümüzün en yaygın kedilerde yaygın hastalıklar sorunları arasında yer almaktadır ve doğru diyetle tamamen önlenebilir. Veteriner hekiminizle kuracağınız düzenli iletişim, kedinizin ömrünü uzatacak ve yaşam kalitesini maksimuma çıkaracaktır.
